چرا کودکان باید زبان دوم یاد بگیرند

از دهه 1990 میلادی که با تصویب یک قطعنامه، به عنوان «دهه مغز» شناخته شد، دانشمندان و پژوهشگران توجه ویژه‌ای به بررسی عملکرد مغز در شرایط مختلف نشان دادند. یکی از حوزه‌های مهم مطالعاتی، بررسی تأثیر یادگیری زبان دوم و چندزبانه بودن بر عملکرد مغز کودکان بوده است. یافته‌ها حاکی از آن است که مغز کودکانی که به بیش از یک زبان مسلط هستند، به گونه‌ای متفاوت نسبت به مغز کودکان تک‌زبانه عمل می‌کند. این تفاوت‌ها نه تنها در شیوه پردازش اطلاعات بلکه در توانایی‌های شناختی و عملکردهای ذهنی آن‌ها نیز دیده می‌شود. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که یادگیری زبان دوم در سنین پایین می‌تواند تأثیر مثبتی بر مهارت‌های تمرکز، حل مسئله، تفکر خلاق و انعطاف‌پذیری ذهنی داشته باشد.

در این مطلب از مجله آرامه تلاش می‌کنیم به دلایلی بپردازیم که نشان می‌دهند چرا آموزش زبان دوم به کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است و چه مزایایی برای رشد ذهنی و اجتماعی آن‌ها دارد.

مزیت یادگیری زبان خارجی در سنین کودکی

آیا می‌دانید که این روزها یادگیری یک زبان دوم در کنار زبان مادری به یک نیاز اساسی تبدیل شده است؟ زیرا مسلط بودن به دو زبان از عواملی است که با توجه به تحولات اجتماعی، نقش مؤثری در زندگی فردی، شغلی و آینده هر شخص ایفا می‌کند. جالب است بدانید که بهترین زمان برای آغاز یادگیری زبان دوم، دوران کودکی است، چرا که در این سنین فرایند آموزش زبان آسان‌تر و مؤثرتر انجام می‌شود.

به‌طورکلی، توانایی صحبت کردن و فهمیدن دو زبان را دوزبانه بودن می‌نامند. در ادامه به بررسی برخی از دلایل اهمیت یادگیری زبان دوم در کودکان می‌پردازیم:

1. افزایش توانایی‌های ذهنی

برخی از مزایای ذهنی یادگیری زبان دوم ممکن است به این دلیل باشد که مغز کودکان دو یا چندزبانه با تراکم بیشتری رشد می‌کند. پژوهشگران در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که مغز افراد دو زبانه از نظر چگالی، متفاوت از افراد تک‌زبانه است. در تحقیقی که با استفاده از روش تصویربرداری مغزی انجام گرفت، آندره مکهلی از دپارتمان تصویربرداری علوم اعصاب Wellcome  در لندن به همراه گروهی از متخصصان از مؤسسه Fondazione Santa Lucia  در رم دریافتند که افراد دو زبانه دارای ماده خاکستری مغزی متراکم‌تری نسبت به افراد تک‌زبانه هستند.

2. تقویت مهارت‌های شناختی و بهبود توانایی حل مسئله

کودکانی که چندزبانه هستند، درک می‌کنند که انتقال مفاهیم و برقراری ارتباط تنها محدود به یک زبان خاص نیست و می‌توان یک ایده را از راه‌های مختلف بیان کرد. این آگاهی زبانی گسترده، مهارت‌های شناختی آن‌ها را تقویت کرده و قدرت تجزیه و تحلیل مسائل را افزایش می‌دهد. توانایی جابه‌جایی میان زبان‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا از زوایای گوناگون به موضوعات نگاه کنند و راه‌حل‌های خلاقانه‌تری بیابند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یادگیری و استفاده از چند زبان با رشد قابلیت‌هایی چون تفکر انتزاعی، پردازش غیرکلامی و تحلیل منطقی ارتباط دارد. این مهارت‌ها به ‌ویژه در مواجهه با چالش‌ها و تصمیم‌گیری‌های روزمره بسیار مؤثر هستند؛ بنابراین، تسلط بر بیش از یک زبان، ابزار ذهنی نیرومندی برای رشد فکری کودکان فراهم می‌کند.

3. تقویت توانایی شنوایی برای درک زبان‌های مختلف

تعامل با کودکانی که به دو زبان صحبت می‌کنند، به تقویت توانایی شنوایی کودک در درک زبان‌های مختلف کمک می‌کند. این نوع ارتباط باعث می‌شود که گوش کودک به صداهای جدید و متفاوت عادت کند و مهارت‌های تلفظ و درک بهتری پیدا کند. دلیل این امر این است که کودکان باید بتوانند صداهای مختلف را از هم تفکیک کرده و معنای آن‌ها را درک کنند. تحقیقات نشان داده‌اند کودکانی که قبل از نوجوانی زبان دوم را می‌آموزند، راحت‌تر از دیگران لهجه بومی زبان‌های جدید را می‌گیرند.

همچنین، مکالمه به عنوان اولین ابزار برای بهبود مهارت زبانی کودک، ارتباطی نزدیک با توانایی شنوایی دارد و به او کمک می‌کند تا مهارت‌های زبانی‌اش را ارتقاء دهد.

 

مقاله مرتبط : راهنمای والدین برای انتخاب بهترین مهدکودک دو زبانه در تهران

 

4. ارتقاء تحصیلی و پیشرفت علمی

تحقیقات نشان می‌دهند که یادگیری زبان دوم در سنین پایین باعث بهبود توانایی‌های شناختی می‌شود و تأثیر مثبتی بر دیگر جنبه‌های ذهنی دارد. این امر موجب افزایش عملکرد در آزمون‌ها، به ویژه در دروس ریاضی و دیگر رشته‌ها می‌گردد.

5. افزایش همدلی

تحقیقات نشان می‌دهند که کودکان دو زبانه توانایی بیشتری در درک دیدگاه‌های دیگران دارند و به راحتی می‌توانند احساسات و موقعیت‌های مختلف را درک کنند و کمتر به قضاوت دیگران می‌پردازند.

6. بهبود درک زبانی کودک از زبان مادری

یادگیری زبان دوم به کودکان این امکان را می‌دهد که به شناخت عمیق‌تری از زبان مادری خود دست یابند. مثلاً می‌توانند درک بهتری از ساختارها، ترتیب کلمات، ارتباط‌ها و دیگر ویژگی‌های زبانی پیدا کنند. این کودکان معمولاً نسبت به کودکان تک‌زبانه توانایی بهتری در فهم و درک مطالب نوشتاری دارند.

7. توانایی درک فرهنگ‌های مختلف و برقراری ارتباط موثر با دیگران

توانایی صحبت کردن به دو زبان، فرصت‌های بیشتری برای ارتباطات فرهنگی فراهم می‌کند. کودکانی که می‌توانند به بیش از یک زبان صحبت کنند، ارتباطات راحت‌تری با دیگران برقرار می‌کنند و این به آن‌ها کمک می‌کند تا به دنیا نگاه وسیع‌تری داشته باشند. این ارتباطات بیشتر، دسترسی آن‌ها به منابع مختلف و افراد بیشتری را تسهیل می‌کند.

8. فرصت‌های شغلی مناسب‌تر و جذاب‌تر

این روزها تسلط به بیش از یک زبان به یکی از مهارت‌های ضروری تبدیل شده است. افرادی که به دو زبان مسلط هستند، در زمان جستجوی شغل شانس‌های بیشتری برای موفقیت خواهند داشت. همانطور که وینتر وایمن گفته است: «اگر در جایی 10 نفر با مهارت‌های مشابه وجود داشته باشند، دانستن یک زبان خارجی می‌تواند ویژگی منحصر به فردی باشد که یک نفر را از دیگران متمایز کند.»

9. جهان را به مکانی بهتر برای زندگی تبدیل می‌کند

در دنیای کنونی، مردم به دنبال ابزارهایی هستند تا روابط اجتماعی و ارتباطات خود را توسعه دهند. در حقیقت، افرادی که به سیاست دو زبانه بودن روی می‌آورند، می‌توانند از جنبه‌های مختلف سود زیادی ببرند. تمام نکاتی که ذکر شد، اهمیت آموزش زبان انگلیسی به کودکان را نشان می‌دهد.

سخن پایانی

آموزش زبان دوم به کودکان، با تمام مزایای بی‌شماری که دارد، یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌ها برای آینده آن‌هاست. این توانایی‌ها، از تقویت مهارت‌های شناختی و ذهنی گرفته تا بهبود درک فرهنگی و گسترش فرصت‌های شغلی، کودکان را برای مقابله با چالش‌های جهانی آماده می‌کند. با یادگیری زبان‌های مختلف، نه تنها افق‌های ذهنی آن‌ها گسترش می‌یابد، بلکه ارتباطات بهتری با دنیای اطراف خود برقرار خواهند کرد.

در دنیای امروز که پیوسته در حال تغییر است، آموزش زبان دوم به کودکان نه تنها به آن‌ها درک بهتری از فرهنگ‌های مختلف می‌دهد، بلکه باعث می‌شود تا در دنیای چندفرهنگی و متصل امروز و فردا، موفق‌تر و توانمندتر باشند.